Stoma Bakımı Nedir? Sorusu son dönemlerde stoma cerrahisinin gelişmesi ile birlikte oldukça çok merak edilen konular arasında yer almaktadır.
Travma, Obstrüksiyonlar, Kanser, Larenks ödemi, Anafilaksi, Doğumsal anomaliler gibi birçok nedenden dolayı hasta bireylere stoma uygulaması yapılmaktadır. Ülkemizde stoma ile ilgili açık veriler olamamasının yanı sıra, 20.000’e yakın otomili hastası olduğu düşünülmektedir. Hal böyle olunca birçok kişi stoma hakkında bilgi edinmeye çalışmakta ve araştırma yapmaktadır. Sizlerde stoma ve stoma bakımı ile ilgili olarak araştırma yapıyorsanız, yazımızdan detaylara ulaşabilirsiniz. Sizlere bu yazımızda Stoma Bakımı Nedir? Sorunu cevaplandırmaya çalışacağız.
Stoma Bakımı Nedir?
Dünya çapında her sene birçok sebebe dayalı stoma cerrahi ameliyatları yapılmaktadır. Travma, Obstrüksiyonlar, Kanser, Larenks ödemi, Anafilaksi, Doğumsal anomaliler yüzünden birçok kişiye stoma yapılmaktadır. Ülkemizde stoma ile ilgili açık veriler olamamasının yanı sıra, 20.000’e yakın otomili hastası kişiler olduğu düşünülmektedir. Yunancada stoma “ağız-açıklık” anlamı taşımaktadır. Stoma vücutta bulunan dışkıların vücuttan sağlıklı bir şekilde atılması için yapılan cerrahi ameliyatlardır.
Stomanın Kişi Yaşamına Etkisi
Stoma kişilerin yaşamına 3 farklı şekilde etki etmektedir. Bunlar;
Fizyolojik Etkisi:
- Boşaltım sisteminde oluşan kayıp,
- İstemsizce çıkarılan gaz,
- Oluşan kokular,
- Boşaltım sistemde oluşan alışkanlık değişimler.
Psikolojik Etkisi:
- İntihar eylemi ve düşünceleri,
- Yalnız kalma isteği,
- Depresyon sorunları,
- Kişinin kendine olan saygısının kaybedilmesi,
- Anksiyete sorunları.
Sosyal ve Ekonomik Etkileri:
- Sosyal aktiviteler gelen sınırlamalar,
- Evlilik içi sorunlar,
- Aile ve arkadaş çevresinden uzaklaştırlma,
- Yakın çevre ile mesafeli olma,
- İş bırakma eylemi,
- İş değiştirme eylemi.
Stomanın 5 türü bulunmaktadır;
Gastrostomi, İleostomi, Trakeostomi, Kolostomi, Ürostomi olarak beş türü vardır.
Kolostomi:
Kalın bağırsağın karın çevresindeki cilt kısmında ağızlaştırılması işlemidir. Gastrointestinal sistemin farklı hastalıkların cerrahi açıdan yapılan tedavilerinde intestinal içeriklerin dışarı atılması amacıyla yapılmaktadır. Kolostomiler genel olarak sol alt kısımda bulunan abdominal kullanılarak açılır. Bu yüzden dışkı çıkarma işlemi hasta tarafından kontrol altına alınamaz.
Kolostomi Çeşitleri:
- Çıkan (Asendan) kolostomi
- Yatay (Transvers) kolostomi
- İnen (Dessendan) Kolostomi
- Sigmoid kolostomi
Kolostomide hasta olan bireyin rahat pozisyonlar alabilmesi için yumuşak perdeler sayesinde kemiklere destek verilir. Banyo yaparken oturarak banyo yapması tavsiye edilir. Sert simitler dolaşıma engel olacağından tavsiye edilmezler.
İleostomi:
İnce bağırsağın son kısmında bulunan ileumun karın çevresi duvarının ağızlaştırılma işlemidir. Genel olarak karın bölgesinin sağ alt tarafına açılmaktadır. İlestomiler kalıcı veya geçici şekilde olabilirler. İlestomilerde çıkan dışkının sıvı halde olmasının yanında yakıcı ve oldukça fazladır. İlestomide dışarı atılan içerik bakteri miktarı hem azdır hemde kokusu fazla değildir.
İleostomi Bakımı:
Hastanın sıvı tüketimini oldukça arttırması gereklidir. Dehidratasyon olma ihtimaline karşı sürekli takip ve gözlem altında olmalıdır. Hastanın kullandığı torba sık bir şekilde boşaltılırken dışkı miktarı belirlenmelidir. Hasta olan kişi sıvı kaybı dengesizliklerinden dolayı mutlaka takip altına alınmalıdır.
Ürostomi:
Karın çevresi duvarına üreterlerin direkt veya indirekt yo ile ağızlaştırılma işlemidir. Üreterler direkt olarak karın çevresi duvarına ağızlaştırılabilirken ince veya kalın bağırsaktan alınan parça sayesinde bir ucu kapalı olurken, diğer ucu açık bırakılarak duvarda açılan kesikten dışarı verilir ve üreterler bağırsak segmentleri ile bir araya gelir. Genel olarak abdomenin sağ veya sol kısımlarına açılmaktadır.
Ürostomi Bakımı:
Ürostomide en az 30 ila 60 ml\st çıkışı olması gereklidir. İdrar çıkışı ilk zamanlarda mukuslu ve kanlı olmaktadır. Bu konu hakkında hasta olan kişiye doktor tarafından daha detaylı bilgiler verilmesi gerekmektedir. Hastanın günlük olarak idrar takibi yapılırken, hastaya en az günde 2 litre sıvı verilmelidir. Hastadan çıkan idrar enfeksiyon ve partikül bulguları yönünden değerlendirilmesi gereklidir.
Gastrostomi:
Gastrostomi, ağız yoluyla beslenemeyen yada beslenmekte zorluk yaşayan hastalara normal bir şekilde beslenmeleri için midenin karın çevresi duvarına ağızlaştırılma yapılma işlemidir. PEG (Perkütan Endoskopik Gastrostomi) olarak bilinmektedir. Jejunostomi, jejunumun karın çevresi duvarına ağızlaştırılma yapılma işlemidir. PEJ ( Perkütan Endoskopik Jejunostomi) olarak bilinmektedir.
Gastrostomi Bakımı:
Hastada bulunan tüpte oluşabilecek tıkanmalar, yırtılmalar, aşınmalar izlenmelidir. Hasta birey stoma çevresinde cilt bütünlüğüne karşı korunmalıdır. Stomanın görüntüsüne dikkat edilmeli ve gözlemlenmelidir. Erken dönem ve kanama benzeri komplikasyonlara karşı hasta özellikle gözlem altında tutulup takip edilmelidir.
Trakeostomi:
Trakeotomi servikal trakeada da cerrahi işlemler arasında havayolu oluşturmaktadır. Trakeotomi işleminde geçici açıklıklar oluşturulurken bu cerrahi yöntem sadece acil durumlarda uygulanmaktadır. Trakeostomi genellikle kalıcı açıklıklar için uygulanmaktadır.
Trakeostomi Neden Yapılır?
- Ödemlerde,
- Bilateral vokal kord paralizisinde,
- Larenks, trakea, dil ve farenks inflamasyonu durumlarında,
- Larenks ve trakeada travma yaşananan durumlarda,
- Duman ve buhar yanıklarında
- Larenks, farenks, servikal trakea, özofagus ve tiroidin obstrüktif tümörleri bulunan kişilerde,
- Trakea veya laringeal obstrüktif konjenital anomaliler olan kişilerde.
Stoma Bakımı Nedir?
Stoma Bakımı Nedir? Sorusu ile ilgili olarak sizlere kısa ve öz bir şekilde cevaplar vermeye çalıştık. Kısaca özetlemek gerekirse; Yunancada stoma “ağız-açıklık” anlamı taşımaktadır. Stoma vücutta bulunan dışkıların vücuttan sağlıklı bir şekilde atılması için yapılan cerrahi bir işlemdir. Bu işlemin uzman kişilerce yapılması sizlerin sağlığı açısından büyük önem arz etmektedir. Bunun yanı sıra sizlerde stoma ile ilgili olarak düşüncelerini ve merak ettiklerinizi yorum kısmından bizlerle paylaşabilirsiniz.